Uyku Terörü (Parasomnia) Nedir?
Uyku terörü ya da gece terörü genellikle çocuklarda görülse de bazen yetişkinlerde de ortaya çıkabilen bir hastalık türüdür. Çocukların derin uykuya daldıktan sonra 1 ila 2 saat içerisinde çığlık, korku veya titreyerek uyanmasına uyku terörü denir. Uyku terörü diğer bir adıyla gece terörü olarak da bilinen uyku bozukluğudur. Bu durum genellikle uyurgezerlik ile eşleştirilebilir.
Uyurgezerlik gibi, uyku terörü de parasomni olarak kabul edilir. Uyku terörü birkaç saniye ile birkaç dakikaya kadar sürer, ancak bu durum kişilere göre de değişiklik gösterip daha uzun sürebilir.
Uyku terörü çocukların neredeyse yüzde 40'ını etkilerken, yetişkinlerde de görülebilmektedir. Uyku terörü korkutucu bir hastalık olarak görülse de, çeşitli tedavi yöntemleriyle hasta normal hayatına dönebilmektedir. Çoğu çocuk gençlik yıllarında uyku terörü hastalığını yenebilir.
Parasomnia Nedenleri Nelerdir?
Uyku terörü parasomnia olarak sınıflandırılır. Uyku sırasında istenmeyen bir davranış veya deneyime parasomnia denilmektedir. Uyku terörü NREM uykusu esnasında meydana gelmektedir. NREM uykusu kişinin uyku ile uyanıklık arasında kaldığı bir süreçtir. Uyku terörü farklı uyku aşamaları arasındaki geçişler sırasında, siz uyanık olmadığınızda, ama siz de tam olarak uyumadığınızda meydana gelir. Yine de, bu kısmi uyanışın altında yatan kesin neden bilinmemektedir.
Gece terörünün tam olarak nedeni bilinmemekle birlikte aşağıdaki durumların da neden olabileceği düşünülmektedir.
Solunum Sorunları
Gece terörü de dahil olmak üzere birçok rahatsız edici uyku bozukluğuna sahip olan kişilerin uyurken nefes alma sorunları yaşama olasılığının daha yüksek olarak gözlemlenmektedir. Uykusunda solunum sıkıntısı çeken kişilerin, nefes almak için ekstra çaba harcamaları da gece (uyku) terörünü tetikleyebilir.
Psikolojik Sorunlar
Gece terörü yaşayan bazı yetişkinlerde tetikleyici unsurların, depresyon, anksiyete veya bipolar bozukluk gibi sağlık sorunlarına bağlı geliştiği de düşünülmektedir.
Diğer Faktörler
- Seyahat durumunda uyku bozuklukları
- Huzursuz bacak sendromu
- Uyku sorunları
- Ameliyat esnasında alınan anesteziler
- Yorgunluk
- Uyarıcılar veya antidepresanlar
- Ateşli hastalıklar
- Alkol kullanımı
- Madde kullanımı
- Gece terörleri ayrıca travmaya bağlı veya uzun süreli stres bozuklukları
- Uyku apnesiyle de ilişkilendirilmektedir.
Risk faktörleri
Eğer aile bireylerinde uyku terörü veya uyurgezerlik geçmişi varsa uyku terörü daha yaygındır. Özellikle çocuklarda ve kadınlarda daha yaygın görülmektedir.
Parasomnia Belirtileri Nedir?
Uyku terörü (Parasomnia) kabuslardan daha farklıdır. Uyku esnasında kabus gören bir kişi uykudan aniden kalkabilir ve uyanır uyanmaz detayları hatırlayabilir, ancak uyku terörizmi olan bir kişi uykuda kalır ve kolay kolay uyanamaz. Özellikle çocuklar genellikle sabah uyku terörü hakkında hiçbir şey hatırlamazlar. Yetişkinler uyku terörü sırasında sahip oldukları bir rüya parçasını hatırlayabilir.
Uyku terörü genellikle gecenin uykusunda kendini gösterir ve nadiren de olsa gün içinde yapılan şekerleme sırasında da ortaya çıkabilir. Uyku terörü aynı zamanda uyurgezerliğe de yol açabilir.
Uyku terörünün bazı belirtileri ise;
- Korkutucu bir çığlık veya bağırışla uyanma
- Yatakta oturur vaziyette kendini bulma
- Kalp atışının hızlanması
- Göz bebeklerinin genişlemesi
- Terleme
- Hızlı nefes alıp verme
- Etrafı tekmeleme
- Uykudan uyanamama
- Ertesi sabah olanları hatırlayamama
Uyku terörü (Parasomnia) eğer ara ara görülüyorsa çok endişe edilecek bir durum değildir. Çocuğunuzun uyku terörü varsa, çocuğun rutin muayeneleri sırasında doktoruna bu durumundan bahsedebilirsiniz.
Bu sayfada yazılı olan bilgiler tıbbi tavsiye niteliğinde olmayıp sadece bilgilendirme amaçlıdır.
